Tokat’ın Gizli Lezzetleri; Evlerin Mutfağından Sofralarımıza

Anadolu'nun kadim şehirlerinden Tokat, sadece tarihi ve doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda zengin bir yemek kültürüne de ev sahipliği yapmaktadır.

Evlerin mutfağında özenle hazırlanan, yöreye özgü yüzlerce lezzet, Tokat mutfağının vazgeçilmez parçalarıdır. Bu yazımızda, Tokat'ın meşhur kebabının gölgesinde kalan, ancak damaklarda unutulmaz izler bırakan yöresel yemeklerine yakından bakacağız. Tokat Mutfağının Gizli Kahramanları: Tokat mutfağı, mevsimine göre değişen, yerel ürünlerle hazırlanan birbirinden farklı lezzetlerle doludur. İşte Tokat'ın en sevilen ve bilinen bazı yemekleri: Tokat Kebabı'nın yanı sıra, Tokat mutfağında etli dolma, bakla dolması, keşkek, gendüme çorbası, bacaklı çorba gibi ayrıca birçok lezzetli et yemeği bulunmaktadır. Tokat'ta sebzeler, farklı yöntemlerle pişirilerek sofralara gelir. Yaprak sarması, cevizli bat, bakla dolması, patlıcan pehlisi, erikli dolma, kabak kabuğu kavurması gibi yemekler, sebzelerin lezzetini ön plana çıkarır. Tokat'ta hamur işleri de oldukça çeşitlidir. Çökelekli, katmer, cızlak, haşhaşlı ve cevizli çörek, mantı, yugurtmaç gibi hamur işleri, kahvaltılarda ve ara öğünlerde sıklıkla tüketilir. Tarhana, kuskus, bacaklı çorba, helle çorbası, gendime toygası çorbası gibi çorbalar, Tokat mutfağının vazgeçilmezleridir. Keşkek, mercimekli bulgur pilavı, erişte, nohutlu bulgur pilavı, pehlili pilav gibi pilavlar, Tokat sofralarının zenginliğini gösterir. Cevizli çörek, Tokat çöreği, bez sucuk, bat gibi yemekler sofralara ayrı bir renk katmaktadır. Tokat mutfağı, geçmişten günümüze gelen lezzetleri ve geleneksel yemek yapım yöntemleriyle, Türk mutfağının zengin bir örneğini sunmaktadır. Tokat'a özgü yüzden fazla lezzet, evlerin mutfağından sofralarımıza taşınarak, hem yerel halkın hem de ziyaretçilerin damak zevkine hitap etmektedir. KADİM ŞEHİR TOKAT’IN GELENEKSEL TATLARI Coğrafi olarak Orta Karadeniz’de bulunan Tokat, eşsiz doğal güzelliklere sahip, tarihle iç içe yaşayan bir şehirdir. Bakırcılık, yazmacılık, dokumacılık, ahşap oymacılığı, kuyumculuk, demircilik, dericilik gibi bilinen el sanatlarının yanı sıra, Tokat ili Anadolu’da 20. yüzyıla kadar devam eden dört önemli özgün seramik merkezinden biridir. TOKAT MUTFAĞI Tokat mutfağı, tarihi geçmişine yakışan bir çeşitlilik gösterir. Şehrin yemek kültürü de oldukça zengin ve iştah açıcıdır. Tokat Kebabı, etli dolma, bakla dolması, keşkek, gendüme çorbası, bacaklı çorba, cevizli çörek, bezli sucuk, bat gibi yemeklerin yanında Tokat şarabı da sofralara ayrı bir tat katmaktadır. ( Dünyada sadece Tokat’ta üretilen Mahlep şarabı oldukça lezzetlidir.) TOKAT KEBABI Tokat’ın ünü Türkiye’ye ve büyük olasılıkla dünyaya yayılan Tokat Kebabı, asırlardır bağ ya da şehrin eski evlerinde sadece bu kebap için tasarlanmış kebap fırınlarında pişirilip, yenmektedir. Geleneksel bir yemek olan Tokat Kebabı adını, kendine has üretim yöntemiyle yapılmasından almaktadır. Tokat Kebabını, Tokat’a özgü yapan kebapta kullanılan etin ve kuyruk yağının bölgeye ait doğal ortamda veya yaylalarda yetiştirilen Karayaka koyunlarının 6-9 aylık erkek kuzularından elde ediliyor olmasıdır. Tokat biberi, patlıcanı ve domatesin bu topraklarda yetiştirilmesi ve kendine has kebap ocağında pişirilmesi de bu kebaba has özelliktir.  Altı kısımdan oluşan Tokat Kebabı ocağında; ateşlik, baca, şiş asma metal mili, tava, yağdanlık ve kebap çıkarma şişi kullanılır. BAT En çok bilinen bir diğer yöresel ürün ise Bat’tır. Adını yeniliş şeklinden alan yemek, sulu olması dolayısıyla içine ekmek batırılarak yenir. Kimi ilçelerde “Bad” olarak da bilinen yemeğin ana malzemesi mercimektir. Mercimek bir tencerede haşlanır ve soğuması için bekletilir. Düğü sıcak su ile ıslatılır. Daha sonra mercimek ve düğü, salça ve suyla karıştırılır. Bir tarafta domatesler küçük küçük doğranır, diğer yandan cevizler bir havanda dövülür, soğan, maydanoz, dereotu, reyhan ince ince kıyılır. Tüm malzemeler salça ile karıştırılır. Son olarak tuz ve biber eklenir. Bağ yaprağı ve köy ekmeğiyle birlikte yenilir. KEŞKEK Nohut bir gece önceden sıcak su ile ıslatılır. Etle birlikte büyük bir tencereye konur ve nohutlar hafif yumuşayana kadar haşlanır. İçine yarma eklenir. Çemen az miktarda suda ezilerek tuz, baharat ve tereyağı ile karıştırılarak tencereye eklenir. Kaynamaya başlayınca kısık ateşte ya da ekmek fırınında ağzı kapalı olarak 4-5 saat pişirilir. Sıcak olarak servis yapılır. MADIMAK Halkın sadece yemek kültürüne değil, yaşantısında da yer bulan Madımak, manilere hatta bilmecelere konu olmuştur. Madımak zamanı madımak toplanması kadınların bir araya gelmesinin yollarından biridir. Böylece kadınlar arasında dayanışma ve arkadaşlık bağları güçlenmiş olur. Bu yazımızda, Tokat mutfağının sadece küçük bir kısmına değinmiş olsak da, Tokat’a özgü lezzetlerin keşfedilmeye değer olduğunu söyleyebiliriz.